Ouders eren

Je ouders eren is het gezag wat God hun gegeven heeft erkennen en respecteren.

Bekijk de video met uitleg over het kernwoord

Een gebod met een belofte

‘Nu al? Kom op, mam, ik zit nog maar een half uur te gamen! De anderen uit mijn klas mogen veel langer…’ Ouders: soms kunnen ze knap lastig zijn. Want vaak leggen ze je allerlei regeltjes en verboden op. Niet met je smartphone naar bed, niet te laat thuiskomen in het weekend, niet te veel mayo bij je friet…

Soms lijkt het wel of ouders van een andere planeet komen. Jij begrijpt hen niet, zij begrijpen jou niet. Loesje (van de posters) vroeg zich eens af: ‘Waarom doen ouders alsof ze nooit kind zijn geweest?’

En toch. Je ouders heb je van God gekregen. De Heere vraagt van jou om hen te eren en te respecteren. ‘Eer je vader en je moeder’, zegt Hij in het vijfde gebod (Exodus 20:12). Het is een grote zegen als je liefdevolle en gelovige ouders hebt. Maar het kan ook dat je minder goed met je ouders kunt opschieten en dat je dagelijks met ze overhoop ligt. Tja, wat doe je dan? Probeer erover te praten met je ouders. En als dat niet lukt, praat dan met iemand uit je omgeving die je vertrouwt. Vraag de Heere of Hij jou steeds weer liefde en geduld wil geven… en bid ook voor je ouders!

De Heere geeft ook een belofte bij dit gebod: ‘…opdat uw dagen verlengd worden in het land dat de HEERE, uw God, u geeft.’ Concreet betekent dat niet zomaar een lang leven, maar een leven in de nabijheid en genade van God. Wanneer jij je ouders eert en respecteert, wil de Heere dat zegenen.

Het respecteren van het gezag van je ouders vormt de basis voor het omgaan met alle vormen van gezag in de maatschappij (Romeinen 13). Als je thuis hebt leren luisteren, helpt je dat ook op school en later op je werk.
In Genesis 2:24 staat: ‘Daarom zal een man zijn vader en zijn moeder verlaten en zich aan zijn vrouw hechten; en zij zullen tot één vlees zijn.’ Als je uit huis bent, blijft het belangrijk om je ouders te eren. Wel krijgt die relatie een andere invulling. Goede ouders laten hun kind los en geven hem of haar de ruimte om eigen keuzes te maken.
Spreek jij respectvol tegen je ouders en over je ouders? ‘Hé ouwe…’ Of kun je toch beter wat anders zeggen?
De Heere gebiedt ons om onze ouders te eren, maar Hijzelf heeft recht op onze volledige toewijding. De diepste identiteit van de gelovige ligt in Hem. Gelovigen hebben door die identiteit een nieuwe familie gekregen. De Heere Jezus zei: ‘Wie de wil van God doet, die is Mijn broeder en Mijn zuster en Mijn moeder’ (Markus 3:35). En: ‘Als iemand tot Mij komt en niet haat zijn eigen vader en moeder (…) die kan Mijn discipel niet zijn’ (Lukas 14:26). Dat betekent niet dat je je ouders daadwerkelijk moet haten, maar dat niets de liefde tot God in de weg mag staan. Als twaalfjarige jongen vond de Heere Jezus het belangrijker om in de tempel met Gods Woord bezig te zijn dan de hele tijd bij Zijn ouders te blijven (Lukas 2).
Je ouders eren houdt ook in dat je zorg voor hen draagt als ze ouder en hulpbehoevend worden. Zelfs aan het kruis, vlak voor Zijn sterven, dacht Jezus nog aan Zijn moeder en droeg Hij de zorg voor haar over aan zijn discipel Johannes (Johannes 19:26-27).

Bijbelteksten

Eer uw vader en uw moeder, opdat uw dagen verlengd worden in het land dat de HEERE, uw God, u geeft.
Exodus 2:12
En Hij ging met hen mee en kwam in Nazareth en was hun onderdanig. En Zijn moeder bewaarde al deze dingen in haar hart. En Jezus nam toe in wijsheid en in grootte en in genade bij God en de mensen.
Lukas 2:51,52
Mijn zoon, luister naar de vermaning van je vader en veronachtzaam het onderricht van je moeder niet, want ze zijn een bevallige krans om je hoofd, en schakels van een ketting om je hals.
Spreuken 1:8,9
Kinderen, wees je ouders gehoorzaam in de Heere, want dat is juist. Eer je vader en moeder (dat is het eerste gebod met een belofte), opdat het je goed gaat en je lang leeft op de aarde.
Efeze 6:1-3

Belijdenisgeschriften

De Heidelberger Catechismus laat in Zondag 39 zien dat ouders hun gezag van God hebben gekregen, en dat God van je vraagt hen daarin te eren en te respecteren (ook al zijn ouders altijd onvolmaakt).

Daarnaast vormt het eren van je ouders de basis voor het omgaan met alle vormen van gezag.

12 Eer uw vader en uw moeder, opdat uw dagen verlengd worden in het land dat de HEERE, uw God, u geeft. 1 Kinderen, wees je ouders gehoorzaam in de Heere, want dat is juist. 2 Eer je vader en moeder (dat is het eerste gebod met een belofte), 3 opdat het je goed gaat en je lang leeft op de aarde. 4 En vaders, wek geen toorn bij uw kinderen op, maar voed hen op in de onderwijzing en de terechtwijzing van de Heere.

Op welke manier kun jij je ouders eren? Vind je dat moeilijk? Waarom (niet)?

8 Mijn zoon, luister naar de vermaning van je vader en veronachtzaam het onderricht van je moeder niet, 9 want ze zijn een bevallige krans om je hoofd, en schakels van een ketting om je hals. 10 Mijn zoon, als zondaars jou willen verleiden, bewillig er dan niet in. 11 Als zij zeggen: Ga met ons mee, laten wij loeren op bloed, zonder reden een onschuldige belagen, 12 laten wij hen levend verslinden, zoals het graf, volledig, zoals hen die in de kuil neerdalen. 13 Allerlei kostbare bezittingen zullen wij vinden, onze huizen zullen wij vullen met buit. 14 Je zult je lot in ons midden werpen, wij zullen allen tezamen één buidel hebben – 15 Mijn zoon, ga niet met hen op weg, weerhoud je voet van hun pad, 16 want hun voeten snellen naar het kwaad en zij haasten zich om bloed te vergieten.

Ouders hebben meer levenservaring en zien soms gevaren die je zelf niet door hebt. Sta jij open voor goede adviezen?

41 En Zijn ouders reisden elk jaar voor het feest van het Pascha naar Jeruzalem. 42 En toen Hij twaalf jaar was en zij naar de gewoonte van het feest naar Jeruzalem gegaan waren, 43 en die dagen tot het einde doorgebracht hadden, bleef het Kind Jezus, terwijl zij terugkeerden, in Jeruzalem achter zonder dat Jozef en Zijn moeder het wisten. 44 Maar omdat zij dachten dat Hij bij het reisgezelschap was, gingen zij een dagreis ver, en daarna zochten zij Hem onder de familieleden en onder de bekenden. 45 En toen zij Hem niet vonden, keerden zij terug naar Jeruzalem en zochten Hem daar. 46 En het gebeurde dat zij Hem na drie dagen in de tempel vonden, terwijl Hij te midden van de leraars zat, naar hen luisterde en vragen aan hen stelde. 47 Allen die Hem hoorden, stonden versteld van Zijn verstand en antwoorden. 48 En toen zij Hem zagen, stonden zij versteld, en Zijn moeder zei tegen Hem: Kind, waarom hebt U ons dit aangedaan? Zie, Uw vader en ik hebben U met angst gezocht. 49 En Hij zei tegen hen: Waarom hebt u Mij gezocht? Wist u niet dat Ik moet zijn in de dingen van Mijn Vader? 50 En zij begrepen het woord niet dat Hij tot hen sprak. 51 En Hij ging met hen mee en kwam in Nazareth en was hun onderdanig. En Zijn moeder bewaarde al deze dingen in haar hart. 52 En Jezus nam toe in wijsheid en in grootte en in genade bij God en de mensen.

Hoe is de Heere Jezus jou tot voorbeeld als het gaat om het eren van je ouders?

17 En terwijl Hij Zijn kruis droeg, ging Hij op weg naar de plaats die Schedelplaats genoemd wordt en in het Hebreeuws Golgotha. 18 Daar kruisigden zij Hem en met Hem twee anderen, aan elke kant één, en Jezus in het midden. 19 En Pilatus schreef ook een opschrift en zette dat op het kruis; en er was geschreven: JEZUS DE NAZARENER, DE KONING VAN DE JODEN. 20 Dit opschrift dan lazen velen van de Joden, want de plaats waar Jezus gekruisigd werd, was dicht bij de stad; en het was geschreven in het Hebreeuws, in het Grieks en in het Latijn. 21 De overpriesters van de Joden dan zeiden tegen Pilatus: Schrijf niet: De Koning van de Joden, maar dat Hij gezegd heeft: Ik ben de Koning van de Joden. 22 Pilatus antwoordde: Wat ik geschreven heb, heb ik geschreven. 23 Nadat de soldaten dan Jezus gekruisigd hadden, namen zij Zijn kleren en maakten vier delen, voor elke soldaat een deel, en zij namen ook het onderkleed. Het onderkleed nu was zonder naad, van bovenaf als één geheel geweven. 24 Zij dan zeiden tegen elkaar: Laten wij dat niet scheuren, maar laten wij erom loten voor wie het zal zijn. Opdat het Schriftwoord vervuld zou worden dat zegt: Zij hebben Mijn kleren onder elkaar verdeeld en over Mijn kleed hebben zij het lot geworpen. Dit hebben dan de soldaten gedaan. 25 En bij het kruis van Jezus stonden Zijn moeder, de zuster van Zijn moeder, en Maria, de vrouw van Klopas, en Maria Magdalena. 26 Toen nu Jezus Zijn moeder zag en de discipel die Hij liefhad, bij haar zag staan, zei Hij tegen Zijn moeder: Vrouw, zie, uw zoon. 27 Daarna zei Hij tegen de discipel: Zie, uw moeder. En vanaf dat moment nam de discipel haar in zijn huis.

Zie je hoe de Heere Jezus tot aan het kruis toe voor Zijn moeder zorgt? Hoe kun jij zorg dragen voor je ouders?

18 En de zonen van Noach, die uit de ark gingen, waren Sem, Cham en Jafeth; Cham is de vader van Kanaän. 19 Deze drie waren de zonen van Noach; en uit hen is heel de aarde bevolkt. 20 En Noach werd landbouwer en plantte een wijngaard. 21 Hij dronk van de wijn en werd dronken; en hij ontkleedde zich midden in zijn tent. 22 En Cham, de vader van Kanaän, zag de naaktheid van zijn vader en vertelde het aan zijn beide broers buiten. 23 Toen namen Sem en Jafeth een kleed, legden het op hun beider schouders, liepen achteruit en bedekten de naaktheid van hun vader, met het gezicht afgewend, zodat zij de naaktheid van hun vader niet zagen. 24 Toen ontwaakte Noach uit zijn roes en kwam hij te weten wat zijn jongste zoon hem aangedaan had. 25 Hij zei: Vervloekt is Kanaän! Laat hij voor zijn broers een dienaar van dienaren zijn! 26 Ook zei hij: Gezegend is de HEERE, de God van Sem! Laat Kanaän een dienaar voor hem zijn! 27 Laat God Jafeth uitbreiden en laat hij in de tenten van Sem wonen! En laat Kanaän voor hem een dienaar zijn!

In dit gedeelte zie je hoe een vader zondigt. Noach gedraagt zich niet op een eervolle manier. Noachs zonen Sem en Jafeth reageren echter heel anders dan hun broer Cham. Hoe ga jij om met fouten/gebreken van je ouders?

1 Ieder mens moet zich onderwerpen aan de gezagsdragers die over hem gesteld zijn, want er is geen gezag dan van God, en de gezagsdragers die er zijn, zijn door God ingesteld, 2 zodat hij die zich verzet tegen het gezag, tegen de instelling van God ingaat, en wie daartegen ingaan, zullen over zichzelf een oordeel halen. 3 Want voor de overheid hoeft men niet te vrezen, wanneer men goede werken doet, maar wel als men kwade werken doet. Wilt u nu van het gezag niets te vrezen hebben, doe het goede en u zult er lof van ontvangen. 4 Zij is immers Gods dienares, u ten goede. Als u echter kwaad doet, vrees dan, want zij draagt het zwaard niet zonder reden. Zij is namelijk Gods dienares, een wreekster tot straf voor hem die het kwade doet. 5 Daarom is het nodig onderworpen te zijn, niet alleen omwille van de straf, maar ook omwille van het geweten. 6 Om die reden immers betaalt u ook belastingen. Het zijn namelijk dienaars van God, die juist daarmee voortdurend bezig zijn. 7 Geef dus aan allen wat u verschuldigd bent: belasting aan wie belasting, tol aan wie tol, ontzag aan wie ontzag, eer aan wie eer toekomt.

Het respecteren van het gezag van je ouders vormt de basis voor het omgaan met alle vormen van gezag in de maatschappij. Hoe ga jij om met je docenten en/of werkgever?

34 Denk niet dat Ik gekomen ben om vrede te brengen op de aarde; Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard. 35 Want Ik ben gekomen om tweedracht te brengen tussen een man en zijn vader, en tussen een dochter en haar moeder, en tussen een schoondochter en haar schoonmoeder; 36 en iemands huisgenoten zullen zijn vijanden zijn. 37 Wie vader of moeder liefheeft boven Mij, is Mij niet waard; en wie zoon of dochter liefheeft boven Mij, is Mij niet waard. 38 En wie zijn kruis niet op zich neemt en Mij navolgt, is Mij niet waard. 39 Wie zijn leven vindt, zal het verliezen; en wie zijn leven verliest omwille van Mij, zal het vinden.

Zijn er situaties waarin iemand zijn ouders niet hoeft te gehoorzamen?

Omgaan met je ouders Ds. P. van Ruitenburg Leverbaar

Meer informatie Meer info

Eert uw vader en uw moeder Ds. R. van Kooten Alleen tweedehands

Meer informatie Meer info

Wat vraagt God van ons in het vierde en het vijfde gebod? Tim Keller

Het vijfde gebod Ds. C.G. Vreugdenhil

Gezag is door God ingesteld

Je ouders eren is het gezag erkennen en respecteren wat God hun gegeven heeft. Het betekent niet dat je alles leuk of fijn vindt wat ze doen of zeggen. Maar wel dat je hen erkent in hun gezag omdat dat Gods scheppingsorde is.

Noem eens drie dingen waar jij je ouders dankbaar voor bent?
Wat vind je lastig in de opvoeding van je ouders? Waarom? Hoe zou de Heere willen dat je hier mee omgaat?

Misbruik van gezag

John heeft een hele moeilijke jeugd achter de rug. Zijn vader was veel afwezig en als hij thuis was, was hij vaak onredelijk streng. Ook dronk zijn vader meer dan goed voor hem was. John is bewust vroeg op kamers gegaan om maar ver bij zijn ouderlijk huis vandaan te zijn. Als hij in de kerk hoort dat hij zijn ouders moet eren, heeft hij het daar enorm moeilijk mee. Hij zegt: ‘Hoe kan ik nou zo’n vader eren?’

Wat zou jij in een gesprek tegen John zeggen?

Alleen in Christus

Wat vind je van de volgende stelling: ‘Het is onverantwoord om buiten Christus om gezag uit te oefenen. Alleen als je in Hem bent, kun je gezag uitoefen zonder dat het machtsmisbruik wordt.’ Ben je het hiermee eens? Waarom wel of niet?