Rechtvaardigheid

Rechtvaardigheid betekent dat je een ieder geeft wat hem of haar toekomt. De Bijbel leert dat alleen de Heere God volmaakt rechtvaardig is.

Bekijk de video met uitleg over het kernwoord

Woedend over onrecht

Rechtvaardig, een mooi woord. Maar wie kan dat mooie woord waar maken? Het gebeurt zo vaak dat mensen niet doen wat ‘recht’ is. Je klasgenoot kijkt af bij een tentamen, maar jij krijgt straf. Of op een dag vertellen je ouders dat ze uit elkaar gaan. Wat kun je zeggen? Jou is niets gevraagd, je voelt je machteloos…

De wereld zit vol met de dingen die zo krom zijn als wat. Zo is kinderarbeid is in Nederland streng verboden. Maar kleding die door kinderen in Bangladesh is gemaakt? Dat mag hier gewoon in de winkels hangen.

Een knappe knul lokt een vrouw uit Hongarije met mooie beloften naar Nederland: ‘Hier is werk! Zo kun je geld verdienen voor je kinderen!’ Een paar dagen later staat ze halfnaakt achter een raam op de Amsterdamse wallen. Weg mooie droom… Heel soms gebeurt het dat zo’n mensenhandelaar wordt berecht, maar dan komen ze vaak weg met een celstraf van een paar maanden. Oorzaak: te weinig ‘hard’ bewijs.

De Bijbel laat zien dat de Heere God woedend is over al dit onrecht. Hij hoort de noodkreet van iedereen die vertrapt en uitgezogen wordt door machthebbers. ‘Zie, het loon van de arbeiders die uw velden gemaaid hebben, dat door u achtergehouden is, schreeuwt tot God, en de jammerklachten van hen die geoogst hebben, zijn doorgedrongen tot de oren van de Heere van de hemelse legermachten’ (Jakobus 5:2-4).

De Bijbel leert dat de Heere God volmaakt rechtvaardig is. ‘Rechtvaardig en waarachtig is Hij’ (Deuteronomium 32:4). Bij mensen kunnen macht en volmaakte rechtvaardigheid onmogelijk samengaan, maar bij God wel. Hij kan niet anders dan rechtvaardig zijn, het is Zijn diepste wezen.

‘Gerechtigheid geeft ieder wat hem toekomt’, schreef de Engelse prediker Thomas Watson. God is een onpartijdig Rechter. Mensen verdraaien het recht vaak, maar zo is de Heere niet. Watson: ‘Hij handelt met overtreders niet in het wilde weg, maar in een rechte weg.’ Hij beloont de rechtvaardigen en straft misdadigers op een volmaakte manier.
Elke zonde die we doen is onrechtvaardig tegenover de Heere. Het maakt ons schuldig voor Hem. Je zou verwachten dat God niets meer met mensen te maken wil hebben. Dat is Zijn goed recht. Maar wat een wonder: God wil het Zelf weer goed maken! Door het sterven van Zijn Zoon aan het kruis is de schuld betaald en het onrecht rechtgezet voor iedereen die in Hem gelooft (Titus 3:3-7). God ziet je dan door het werk van de Heere Jezus als rechtvaardig. Hij wil de vieze, besmeurde kleren van onze zonden uitdoen en ons bekleden met de ‘mantel van gerechtigheid’ (Jesaja 61:10).
Door het werk van de Heilige Geest kunnen gelovigen de Heere God gehoorzamen en een recht spoor maken met hun voeten (Hebreeën 12:13). ‘Hij heeft u, mens, bekendgemaakt wat goed is en wat de HEERE van u vraagt: niets anders dan recht te doen, goedertierenheid lief te hebben en ootmoedig te wandelen met uw God’ (Micha 6:8).
Dat God rechtvaardig is, betekent ook dat Hij betrouwbaar is. Hij doet wat Hij belooft, je kunt op Hem aan!
De rechtvaardigheid van God is een grote troost voor mensen aan wie onrecht wordt aangedaan (Psalm 103:6). God zal uiteindelijk al het onrecht recht zetten!

Bijbelteksten

Want de HEERE is rechtvaardig, Hij heeft rechtvaardige daden lief. De oprechten zullen Zijn aangezicht aanschouwen.
Psalm 11:7
Of weet u niet dat onrechtvaardigen het Koninkrijk van God niet zullen beërven?
1 Korinthe 6:9
Als een rechtvaardige zich afkeert van zijn gerechtigheid en onrecht doet, zal hij daardoor sterven, maar als een goddeloze zich bekeert van zijn goddeloosheid en recht en gerechtigheid doet, zal hij daarom in leven blijven.
Ezechiël 33: 18,19
Want de ogen van de Heere rusten op de rechtvaardigen, en Zijn oren zijn gericht op hun gebed; maar het aangezicht van de Heere is tegen hen die kwaad doen.
1 Petrus 3:12

Belijdenisgeschriften

In de Nederlandse Geloofsbelijdenis staat dat God ‘volkomen barmhartig en rechtvaardig is’. Hij heeft de Heere Jezus gezonden om de straf voor de zonde te dragen door Zijn lijden en sterven. God heeft onze zonden op de Heere Jezus gelegd en Zijn goedheid en barmhartigheid uitgestort over de gelovigen, die schuldig waren en de verdoemenis hadden verdiend (artikel 20). Door het offer van de Heere Jezus ziet God de gelovigen als rechtvaardigen.

In de Zondag 6 van de Heidelberger Catechismus wordt geschreven over de volmaakte Middelaar: Jezus Christus. Hij was een waarachtig en rechtvaardig mens en tegelijk waarachtig God. Alleen op die manier kon Hij de volmaakte middelaar zijn, die voldeed aan de eisen van Gods gerechtigheid. De Heere Jezus is door God aan de gelovigen geschonken ‘tot wijsheid, rechtvaardigheid, heiligmaking, en tot een volkomen verlossing’.

1 Sjiggajon van David, dat hij voor de HEERE gezongen heeft, vanwege de woorden van Cusj, de Benjaminiet. 2 HEERE, mijn God, tot U neem ik de toevlucht, verlos mij van al mijn vervolgers en red mij. 3 Anders verscheuren zij mijn ziel als een leeuw, slepen zij mij weg, terwijl er niemand is die redt. 4 HEERE, mijn God, als ik dát gedaan heb, als er onrecht aan mijn handen kleeft, 5 als ik iemand kwaad vergolden heb die vrede met mij had, – wie mij zonder reden benauwde, heb ik juist gered! – 6 dan mag de vijand mij vervolgen, achterhalen, mijn leven op de grond vertrappen en mijn eer in het stof doen wonen! 7 Sta op, HEERE, in Uw toorn, verhef U tegen de verbolgenheid van wie mij benauwen, ontwaak ter wille van mij; U hebt het recht ingesteld. 8 De gemeenschap van volken zal U omringen, neem dan weer plaats hoog boven hen. 9 De HEERE zal over de volken rechtspreken. Doe mij recht, HEERE, want ik ben rechtvaardig en oprechtheid is bij mij. 10 Laat er toch een einde komen aan de slechtheid van de goddelozen, maar doe de rechtvaardige standhouden, o rechtvaardige God, Die harten en nieren beproeft. 11 Mijn schild is bij God, Die de oprechten van hart verlost. 12 God is een rechtvaardige Rechter, een God Die iedere dag toornt.

Rechtvaardigheid is een eigenschap van God. Ervaar je dat als troostend of bedreigend? Waarom?

1 Wat zullen wij dan zeggen dat Abraham, onze vader, wat het vlees betreft verkregen heeft? 2 Immers, als Abraham uit werken gerechtvaardigd is, heeft hij iets om zich op te beroemen, maar niet bij God. 3 Want wat zegt de Schrift? En Abraham geloofde God, en het is hem tot gerechtigheid gerekend. 4 Aan hem nu die werkt, wordt het loon niet toegerekend naar genade, maar naar wat men hem verschuldigd is. 5 Bij hem echter die niet werkt, maar gelooft in Hem Die de goddeloze rechtvaardigt, wordt zijn geloof gerekend tot gerechtigheid. 6 Zoals ook David de mens zalig spreekt aan wie God gerechtigheid toerekent, zonder werken: 7 Welzalig zijn zij van wie de ongerechtigheden vergeven, en van wie de zonden bedekt zijn, 8 welzalig is de man aan wie de Heere de zonde niet toerekent.

Rechtvaardigheid begint niet met wat je doet maar met wie je bent. Wanneer wordt een zondaar rechtvaardig verklaard?

1 Het woord van de HEERE kwam tot mij: 2 Wat is er met u dat u dit spreekwoord gebruikt over het land van Israël: De vaders eten onrijpe druiven, en de tanden van de kinderen worden stomp? 3 Zo waar Ik leef, spreekt de Heere HEERE, als u dit spreekwoord in Israël nog durft te gebruiken! 4 Zie, alle mensenlevens behoren Mij toe. Zowel het leven van de vader als het leven van de zoon, die behoren Mij toe. De mens die zondigt, die zal sterven. 5 Wanneer nu iemand een rechtvaardige is en recht en gerechtigheid doet – 6 hij eet geen offermaaltijden op de bergen, slaat zijn ogen niet op naar de stinkgoden van het huis van Israël, onteert de vrouw van zijn naaste niet, heeft geen gemeenschap met een afgezonderde vrouw, 7 buit niemand uit, geeft aan de schuldenaar zijn onderpand terug, maakt geen roofgoed buit, geeft de hongerige zijn brood, bedekt de naakte met kleding, 8 leent niet uit tegen rente en neemt geen winst, keert zijn hand af van onrecht, geeft een betrouwbaar oordeel bij geschillen tussen de een en de ander, 9 gaat in Mijn verordeningen en neemt Mijn bepalingen in acht door betrouwbaar te handelen – die rechtvaardige zal zeker in leven blijven, spreekt de Heere HEERE.

Wat zijn volgens dit Bijbelgedeelte kenmerken van een rechtvaardig leven?

7 Wee hun die recht in alsem veranderen, die gerechtigheid ter aarde doen liggen. 8 Hij Die het Zevengesternte en de Orion gemaakt heeft, Die de schaduw van de dood verandert in morgenlicht, Die de dag duister maakt als de nacht, Die het water van de zee roept en over het aardoppervlak uitgiet: HEERE is Zijn Naam! 9 Die Zich verkwikt door de verwoesting over de sterken, ja, verwoesting komt over de vesting. 10 Zij haten wie in de poort opkomt voor het recht, zij hebben een afschuw van wie de waarheid spreekt. 11 Omdat u de arme vertrapt en van hem een heffing op koren neemt, daarom hebt u huizen van gehouwen steen kunnen bouwen, maar u zult er niet in wonen; begerenswaardige wijngaarden hebt u kunnen planten, maar u zult de wijn ervan niet drinken. 12 Want Ik weet dat uw overtredingen veel zijn, en uw zonden talrijk: u drijft de rechtvaardige in het nauw, u neemt zwijggeld aan, u duwt armen in de poort opzij. 13 Daarom zwijgt de verstandige in die tijd, want het is een kwade tijd. 14 Zoek het goede en niet het kwade, opdat u leeft! Dan zal de HEERE, de God van de legermachten, met u zijn, zoals u altijd zegt. 15 Haat het kwade en heb het goede lief, handhaaf het recht in de poort. Misschien zal de HEERE, de God van de legermachten, genadig zijn voor het overblijfsel van Jozef.

Wat zijn volgens dit Bijbelgedeelte kenmerken van een onrechtvaardig leven?

1 Voor Salomo. O God, geef de koning Uw recht en Uw gerechtigheid aan de zoon van de koning. 2 Dan zal hij over Uw volk rechtspreken met gerechtigheid en over Uw ellendigen met recht. 3 De bergen zullen voor het volk vrede dragen en de heuvels, met gerechtigheid. 4 Hij zal de ellendigen van het volk recht doen, hij zal de kinderen van de arme verlossen en de onderdrukker verbrijzelen. 5 Zij zullen U vrezen, zolang de zon en de maan er zijn, van generatie op generatie. 6 Hij zal neerdalen als regen op het gemaaide veld, als regendruppels die de aarde bevochtigen. 7 In zijn dagen zal de rechtvaardige tot bloei komen; er zal grote vrede zijn, tot de maan er niet meer is. 8 Hij zal heersen van zee tot zee, van de rivier de Eufraat tot de einden der aarde.

Wat zijn de zegenrijke gevolgen van een rechtvaardige rechtspraak, en van een rechtvaardig leven?

1 Wee de herders die de schapen van Mijn weide ombrengen en overal verspreiden, spreekt de HEERE. 2 Daarom, zo zegt de HEERE, de God van Israël, van de herders die Mijn volk weiden: Ú hebt Mijn schapen overal verspreid en verdreven, en u hebt niet naar ze omgezien. Zie, Ik ga u uw slechte daden vergelden, spreekt de HEERE. 3 Ik echter, Ik zal het overblijfsel van Mijn schapen bijeenbrengen uit al de landen waarheen Ik hen verdreven heb. Ik zal hen terugbrengen naar hun schaapskooien, en zij zullen vruchtbaar zijn en talrijk worden. 4 Ik zal over hen herders doen opstaan die hen weiden zullen. Zij zullen niet meer bevreesd zijn, ontsteld zijn of gemist worden, spreekt de HEERE. 5 Zie, er komen dagen, spreekt de HEERE, dat Ik voor David een rechtvaardige SPRUIT zal doen opstaan. Hij zal als Koning regeren en verstandig handelen, Hij zal recht en gerechtigheid doen op de aarde. 6 In Zijn dagen zal Juda verlost worden en Israël onbezorgd wonen. Dit zal Zijn Naam zijn waarmee men Hem noemen zal: DE HEERE ONZE GERECHTIGHEID.

Wat betekent het dat de HEERE, een verwijzing naar de Heere Jezus als Messias, onze Gerechtigheid wordt genoemd?

1 Toen Jezus de menigte zag, ging Hij de berg op, en nadat Hij was gaan zitten, kwamen Zijn discipelen bij Hem. 2 En Hij opende Zijn mond en onderwees hen. Hij zei: 3 Zalig zijn de armen van geest, want van hen is het Koninkrijk der hemelen. 4 Zalig zijn zij die treuren, want zij zullen vertroost worden. 5 Zalig zijn de zachtmoedigen, want zij zullen de aarde beërven. 6 Zalig zijn zij die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden. 7 Zalig zijn de barmhartigen, want aan hen zal barmhartigheid bewezen worden. 8 Zalig zijn de reinen van hart, want zij zullen God zien. 9 Zalig zijn de vredestichters, want zij zullen Gods kinderen genoemd worden. 10 Zalig zijn zij die vervolgd worden om de gerechtigheid, want van hen is het Koninkrijk der hemelen. 11 Zalig bent u als men u smaadt en vervolgt, en door te liegen allerlei kwaad tegen u spreekt, omwille van Mij. 12 Verblijd en verheug u, want uw loon is groot in de hemelen, want zo hebben ze de profeten vervolgd die er vóór u geweest zijn.

Wat betekent het om te hongeren en te dorsten naar gerechtigheid? Herken je deze eigenschap bij jezelf?

God leren kennen Dr. J.I. Packer Alleen tweedehands

Meer informatie Meer info

Aan Zijn voeten Dr. R. van Kooten Leverbaar

Meer informatie Meer info

Alles uit Hem Ds. C.G. Vreugdenhil Alleen tweedehands

Meer informatie Meer info

Hoe word ik rechtvaardig voor God? Charles Leiter, Bob Jennings, e.a.

Rechtvaardig door het geloof Dr. R.C. Sproul

De rechtvaardiging door het geloof Ds. J. Koppelaar

In Christus rechtvaardig Ds. H. Polinder