Engelen

Geesten die Gods wil uitvoeren en een lichamelijke gedaante aan kunnen nemen.

Bekijk de video met uitleg over het kernwoord

Omringd door engelen

Cornelis Breet leefde in de 20e eeuw in Den Helder. Hij was bakker, maar daarnaast evangelist en hij leidde een zondagsschool. Op een nacht werd hij uit bed gebeld en geroepen naar een ernstig zieke. Onderweg passeerde hij een smalle brug over een gracht. De reis bleek voor niets te zijn, want er was geen zieke te vinden. Twintig jaar later kwam een man de bakkerij van Breet binnen om iets op te biechten. Die bewuste nacht had hij de bakker in de val willen lokken. Hij had hem opgebeld met een leugen. Bij de gracht had hij, met een vriend, de evangelist willen laten verdrinken. Maar zij durfden dat niet aan omdat ze zagen dat de bakker niet alleen liep op die brug. Hij werd omgeven door twee engelen.

Cornelis Breet werd beschermd door engelen die voor hem onzichtbaar waren. Uit dit verhaal wordt al iets zichtbaar van wat engelen zijn en doen. Het woord ‘engel’ komt van een Grieks woord, dat ‘boodschapper’ betekent. In de Bijbel worden engelen ook wel ‘zonen van God’ (Job 1:6), ‘krachtige helden’ (Psalm 103:20), ‘heiligen’ (Daniël 8:13) en ‘dienende geesten’ (Hebreeën 1:4) genoemd. Er is een ontzaglijk groot aantal engelen (Mattheüs 26:53). Ze zijn door God geschapen, waarschijnlijk zelfs voordat Hij de aarde schiep (vgl. Job 38:7). Engelen wonen in de hemel, bij God. Ze staan dicht bij Hem en gaan van de hemel naar de aarde en weer terug om Gods wil te doen. Al die engelen zijn door God in een bepaalde orde geschapen.

God is namelijk een God van orde en ook in de engelenwereld is sprake van orde, hoewel de Bijbel daar niet alle details over geeft. De Bijbel spreekt over cherubs (Genesis 3:24) en serafs (Jesaja 6:2). Er is ook sprake van de aartsengel Michaël (Judas 9) en de andere hooggeplaatste engel Gabriël (Lukas 1:9). Verder kun je lezen over engelen voor volken (Deuteronomium 29:26). De bekendste en belangrijkste boodschapper is echter de Engel des HEEREN, die vaak vereenzelvigd wordt met God Zelf (Exodus 3:2-4). Sommige mensen zeggen: in deze engel laat Christus Zich al zien in het Oude Testament. Dat hoeft niet zo te zijn, maar het is wel opvallend dat hij altijd alleen optreedt, en dat wanneer hij optreedt, God bij de mensen is. In ieder geval kun je in hem een ‘wegwijzer’ zien naar Christus, Die is gekomen om Gods wil te doen. Dat is namelijk de taak van engelen: Gods wil doen.

Engelen doen nooit iets op eigen initiatief, maar alleen op bevel van hun Zender. Engelen hebben verschillende taken, maar allemaal voeren ze Gods wil uit. Een aantal taken die in de Bijbel genoemd worden zijn deze: het dienen van de gelovigen, zoals in het verhaal van bakker Breet. Het loven van de Heere (Jesaja 6:3), straffen uitvoeren (2 Koningen 19:35), strijden tegen boze machten (Openbaring 12:7,8) en uitleggen (Daniel 8:19). Ook zijn ze aanwezig op cruciale momenten in het leven van Jezus: engelen kondigen Jezus’ geboorte aan, zingen in een koor bij de herders, dienen de Heere Jezus nadat satan Hem verzocht in de woestijn. Ook rollen engelen de steen voor het graf weg en onderwijzen ze de discipelen na de hemelvaart van Christus.
In het uitvoeren van hun taken zijn engelen voor ons een bijzonder voorbeeld (HC vraag en antwoord 124).

Voor alle engelen geldt dat ze geesten zijn, die een lichaam aan kunnen nemen (Genesis 18). Ze zijn voor ons niet altijd te zien maar wel aanwezig. Van serafs weten we dat het gevleugelde wezens zijn (Jesaja 6:2) en cherubs zijn waarschijnlijk menselijke gedaantes met een arendslichaam en vleugels. In de beeldende kunst worden engelen vaak voorgesteld als lieflijke figuren, maar in de Bijbel zijn het eerder strijdbare helden (Lukas 2:13).

Ook de satan heeft engelen in zijn dienst. Eens waren dat goede engelen, maar zij hebben zich uit de hemel gezondigd (Judas 1:6) en doen nu het tegenovergestelde van de goede engelen: de wil van de duivel. Ze zijn vijanden van God, van Christus en Zijn gemeente en van al het goede. Ze proberen de kerk te verwoesten en te verderven. De strijd tussen de goede en slechte engelen – ook wel demonen genoemd – heeft gevolgen voor de aarde. Achter de gebeurtenissen in onze geschiedenis ligt een andere, geestelijke wereld. De slechte engelen weten echter ook dat ze straks geoordeeld en voor eeuwig gepijnigd worden. De overwinning op hen is namelijk al behaald en is straks volmaakt zichtbaar.

Wie zijn belangrijker, engelen of mensen? Dat is moeilijk te zeggen. Een engel weet niet wat het is om te leven van Jezus’ vergeving. Alleen van de mens zegt de Bijbel dat hij geschapen is naar Gods beeld. Aan de andere kant: de mens heeft gezondigd tegen God, de engelen niet. Psalm 8 zegt dat de mens een ‘weinig minder is gemaakt dan de engelen’. Het staat in ieder geval vast dat er een groot onderscheid is tussen ons en de engelen aan de ene kant – beiden geschapen wezens – en God, de Eeuwige en Almachtige, aan de andere kant. Hij is de totaal Andere en niemand is met Hem te vergelijken.

Bijbelteksten

Loof de HEERE, u, Zijn engelen, sterke helden, die Zijn woord uitvoeren, gehoorzaam aan het woord dat Hij spreekt. Loof de HEERE, al Zijn legermachten, dienaren van Hem, die Zijn welbehagen doen.
Psalm 103:20-21
Want door Hem zijn alle dingen geschapen die in de hemelen en die op de aarde zijn, die zichtbaar en die onzichtbaar zijn: tronen, heerschappijen, overheden of machten; alle dingen zijn door Hem en voor Hem geschapen.
Kolossenzen 1:16
Zijn zij niet allen dienende geesten, die uitgezonden worden ten dienste van hen die de zaligheid zullen beërven?
Hebreeën 1:14
En de engelen die hun oorspronkelijke staat niet hebben bewaard, maar hun eigen woonplaats verlaten hebben, heeft Hij voor het oordeel van de grote dag met eeuwige boeien in de duisternis in verzekerde bewaring gesteld.
Judas 1:6

Belijdenisgeschriften

In artikel 12 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis gaat het over de schepping van alle dingen en voornamelijk over de engelen. Ze zijn alle geschapen met hun eigen kenmerken en worden door God onderhouden en geregeerd, zodat ze God kunnen dienen. De engelen zijn geschapen om God te vertegenwoordigen en om Zijn kinderen te dienen.

Een deel van de engelen heeft zich echter uit de hemel gezondigd. Deze engelen, demonen, zijn nu vijanden van God, Christus, de Kerk en al het goede. Door hun slechtheid zijn ze veroordeeld tot de eeuwige straf in de hel. De goede engelen zijn door Gods genade voor de zonde bewaard. Omdat in de Bijbel zo uitdrukkelijk geschreven wordt over engelen, geloven wij absoluut niet (zoals vroeger de Sadduceeën) dat er geen engelen bestaan. Ook geloven we dat de slechte engelen eerst goed zijn geweest, en dus niet vanaf het begin aan slecht waren. In vraag en antwoord 124 van de Heidelbergse Catechismus worden de engelen ons als voorbeeld voorgehouden. Er wordt gebeden of wij onze taak net zo graag en trouw mogen uitvoeren zoals de engelen in de hemel dat doen. In de geloofsbelijdenis van Nicea-Constantinopel wordt indirect over de schepping van de engelen gesproken. Er staat namelijk dat we geloven in één God, de almachtige Vader, Schepper van de hemel en de aarde, van alle zichtbare en onzichtbare dingen (engelen).

1. Nadat God voorheen vele malen en op vele wijzen tot de vaderen gesproken had door de profeten, heeft Hij in deze laatste dagen tot ons gesproken door de Zoon, 2. Die Hij Erfgenaam gemaakt heeft van alles, door Wie Hij ook de wereld gemaakt heeft. 3. Hij, Die de afstraling van Gods heerlijkheid is en de afdruk van Zijn zelfstandigheid, Die alle dingen draagt door Zijn krachtig woord, heeft, nadat Hij de reiniging van onze zonden door Zichzelf tot stand had gebracht, Zich gezet aan de rechterhand van de Majesteit in de hoogste hemelen. 4. Hij is zoveel meer geworden dan de engelen als de Naam die Hij als erfdeel ontvangen heeft, voortreffelijker is dan die van hen. 5. Want tegen wie van de engelen heeft God ooit gezegd: U bent Mijn Zoon, heden heb Ik U verwekt? En verder: Ik zal voor Hem tot een Vader zijn, en Hij zal voor Mij tot een Zoon zijn? 6. En wanneer Hij vervolgens de Eerstgeborene in de wereld brengt, zegt Hij: En laten alle engelen van God Hem aanbidden. 7. En van de engelen zegt Hij weliswaar: Die Zijn engelen maakt tot geesten en Zijn dienaren tot een vuurvlam, 8. maar tegen de Zoon zegt Hij: Uw troon, o God, bestaat in alle eeuwigheid. De scepter van Uw koninkrijk is een scepter van het recht. 9. U hebt gerechtigheid lief en haat ongerechtigheid. Daarom heeft Uw God U gezalfd, o God, met vreugdeolie, boven Uw metgezellen. 10. En: In het begin hebt U, Heere, de aarde gegrondvest, en de hemelen zijn de werken van Uw handen. 11. Die zullen vergaan, maar U blijft altijd. En ze zullen alle verslijten als een gewaad, 12. en als een mantel zult U ze oprollen en ze zullen verwisseld worden; maar U bent Dezelfde en Uw jaren zullen niet ophouden. 13. En tegen wie van de engelen heeft Hij ooit gezegd: Zit aan Mijn rechterhand, totdat Ik Uw vijanden neergelegd heb als een voetbank voor Uw voeten? 14. Zijn zij niet allen dienende geesten, die uitgezonden worden ten dienste van hen die de zaligheid zullen beërven?

Waaruit blijkt volgens vers 6 en 13 dat de Heere Jezus de engelen overtreft?

Hebreeën 1 14. Zijn zij niet allen dienende geesten, die uitgezonden worden ten dienste van hen die de zaligheid zullen beërven? Jesaja 6 1. In het jaar dat koning Uzzia stierf, zag ik de Heere zitten op een hoge en verheven troon, en de zomen van Zijn gewaad vulden de tempel. 2. Serafs stonden boven Hem. Ieder had zes vleugels: met twee bedekte ieder zijn gezicht, met twee bedekte hij zijn voeten, en met twee vloog hij. 3. De een riep tot de ander: Heilig, heilig, heilig is de HEERE van de legermachten; heel de aarde is vol van Zijn heerlijkheid! 4. De deurpinnen in de drempels schudden door de stem van hem die riep, en het huis vulde zich met rook.

Engelen zijn dienende geesten. Je kunt ook vertalen ‘liturgische geesten’. Dat wil zeggen: gericht op de dienst aan God. Hoe verheerlijkt Gods gemeente op aarde haar Schepper en Redder? En jij?

Hebreeën 1 14. Zijn zij niet allen dienende geesten, die uitgezonden worden ten dienste van hen die de zaligheid zullen beërven? Jesaja 6 5. Toen zei ik: Wee mij, want ik verga! Ik ben immers een man met onreine lippen en woon te midden van een volk met onreine lippen. Mijn ogen hebben namelijk de Koning, de HEERE van de legermachten, gezien. 6. Maar een van de serafs vloog naar mij toe, en hij had een gloeiende kool in zijn hand, die hij met een tang van het altaar had genomen. 7. Daarmee raakte hij mijn mond aan en zei: Zie, deze heeft uw lippen aangeraakt. Zo is uw misdaad van u geweken en uw zonde verzoend. 8. Daarna hoorde ik de stem van de Heere. Hij zei: Wie zal Ik zenden? Wie zal er voor Ons gaan? Toen zei ik: Zie, hier ben ik, zend mij.

Engelen worden uitgezonden tot dienst (Grieks: tot diaconaat). Dat is: gezonden tot dienstbetoon aan de mensen. Hoe zie je dat in Jesaja 6 en wat heeft dat voor uitwerking op Jesaja?

8. De koning van Syrië voerde oorlog tegen Israël en pleegde overleg met zijn dienaren en zei: Mijn legerkamp moet op die en die plaats zijn. 9. Maar de man Gods stuurde boden naar de koning van Israël om te zeggen: Wees op uw hoede dat u niet langs die plaats trekt, want de Syriërs zijn daar neergestreken. 10. Daarom stuurde de koning van Israël een boodschap naar de plaats die de man Gods hem gezegd had en waarvoor deze hem had gewaarschuwd, zodat men daar op zijn hoede was; dat gebeurde niet een- of tweemaal. 11. Toen werd de koning van Syrië innerlijk verbolgen over deze zaak. Hij riep zijn dienaren en zei tegen hen: Kunt u mij niet vertellen wie van ons voor de koning van Israël is? 12. En een van zijn dienaren zei: Nee, mijn heer koning, maar Elisa, de profeet die in Israël is, maakt de koning van Israël de woorden bekend die u in uw slaapkamer spreekt. 13. Hij zei toen: Ga op weg en kijk waar hij is, zodat ik er boden opuit kan sturen en hem kan laten halen. Hem werd daarop verteld: Zie, hij is in Dothan. 14. Toen stuurde hij daar paarden en strijdwagens heen, en een groot leger. Die kwamen 's nachts en omsingelden de stad. 15. De dienaar van de man Gods stond heel vroeg op en ging naar buiten, en zie, een leger met paarden en strijdwagens omringde de stad. Toen zei zijn knecht tegen hem: Ach, mijn heer! Wat moeten wij doen? 16. Hij zei: Wees niet bevreesd, want die bij ons zijn, zijn méér dan die bij hen zijn. 17. En Elisa bad en zei: HEERE, open toch zijn ogen, zodat hij ziet. En de HEERE opende de ogen van de knecht, zodat hij zag; en zie, de berg was vol paarden en strijdwagens van vuur rondom Elisa.

Veel mensen vragen zich af of ze een persoonlijke beschermengel hebben. Deze geschiedenis leert dat God beschermt. Hoeveel engelen stuurt Hij ter bescherming van Zijn knecht Elia?

20. Toen stuurde Jesaja, de zoon van Amoz, deze boodschap naar Hizkia: Zo zegt de HEERE, de God van Israël: Wat u tot Mij gebeden hebt met betrekking tot Sanherib, de koning van Assyrië, heb Ik gehoord. 32. Daarom, zo zegt de HEERE over de koning van Assyrië: Hij zal deze stad niet binnenkomen, daar geen pijl in schieten, haar met geen schild tegemoetkomen, en tegen haar geen belegeringsdam opwerpen. 33. Langs de weg waarover hij gekomen is, zal hij terugkeren, maar deze stad zal hij niet binnenkomen, spreekt de HEERE. 34. Want Ik zal deze stad beschermen door haar te verlossen, omwille van Mijzelf en omwille van David, Mijn dienaar. 35. Het gebeurde in diezelfde nacht dat de engel van de HEERE ten strijde trok en in het leger van Assyrië honderdvijfentachtigduizend man neersloeg. Toen men de volgende morgen vroeg opstond, zie, het waren allemaal dode lichamen. 36. Daarop brak Sanherib, de koning van Assyrië, op. Hij trok weg en keerde naar zijn land terug; en hij bleef in Ninevé.

Hoeveel engelen stuurt God in deze geschiedenis tot redding van zijn volk? Wat kan je over het idee van beschermengel concluderen uit de geschiedenis van gisteren en vandaag?

19 Nu was er een zeker rijk mens, die gekleed ging in purper en zeer fijn linnen en die elke dag vrolijk en overdadig leefde. 20 En er was een zekere bedelaar, van wie de naam Lazarus was, die voor zijn poort neergelegd was, en die onder de zweren zat. 21 En hij verlangde ernaar verzadigd te worden met de kruimeltjes die van de tafel van de rijke man vielen; maar ook de honden kwamen en likten zijn zweren. 22 Het gebeurde nu dat de bedelaar stierf en door de engelen in de schoot van Abraham gedragen werd. 23 En ook de rijke man stierf en werd begraven. En toen hij in de hel zijn ogen opsloeg, waar hij in pijn verkeerde, zag hij Abraham van ver en Lazarus in zijn schoot. 24 En hij riep en zei: Vader Abraham, ontferm u over mij en stuur Lazarus naar mij toe en laat hem de top van zijn vinger in het water dopen en mijn tong verkoelen, want ik lijd vreselijk pijn in deze vlam. 25 Abraham echter zei: Kind, herinner u dat u het goede deel ontvangen hebt in uw leven en Lazarus evenzo het kwade. En nu wordt hij vertroost en u lijdt pijn. 26 En bovendien is er tussen ons en u een grote kloof aangebracht, zodat zij die van hier naar u zouden willen gaan, dat niet kunnen en ook zij niet die vandaar naar ons zouden willen gaan. 27 En hij zei: Ik vraag u dan, vader, dat u hem naar het huis van mijn vader stuurt, 28 want ik heb vijf broers. Laat hij dan tegenover hen getuigenis afleggen, opdat ook zij niet komen in deze plaats van pijniging. 29 Abraham zei tegen hem: Zij hebben Mozes en de profeten. Laten zij naar hen luisteren. 30 Hij echter zei: Nee, vader Abraham, maar als iemand van de doden naar hen toe zou gaan, zouden zij zich bekeren. 31 Maar Abraham zei tegen hem: Als zij niet naar Mozes en de profeten luisteren, zullen zij zich ook niet laten overtuigen, als iemand uit de doden zou opstaan.

Wat doen de engelen na het sterven van Lazarus (vers 24)? Mogen de engelen dat straks ook bij jou doen? Hoe kan je dat weten?

24. Een andere gelijkenis hield Hij hun voor. Hij zei: Het Koninkrijk der hemelen is gelijk aan iemand die goed zaad zaaide in zijn akker. 25. Maar toen de mensen sliepen, kwam zijn vijand en zaaide onkruid tussen de tarwe, en ging weg. 26. Toen het gewas opkwam en vrucht voortbracht, kwam ook het onkruid tevoorschijn. 27. De dienaren van de heer des huizes gingen naar hem toe en zeiden: Heer, hebt u niet goed zaad in uw akker gezaaid? Waar komt dan dit onkruid vandaan? 28. Hij zei tegen hen: Een vijandig mens heeft dat gedaan. De dienaren zeiden tegen hem: Wilt u dan dat wij erheen gaan en het verzamelen? 29. Maar hij zei: Nee, opdat u bij het verzamelen van het onkruid niet misschien tegelijk ook de tarwe zelf uittrekt. 30. Laat ze allebei samen tot de oogst opgroeien, en in de oogsttijd zal ik tegen de maaiers zeggen: Verzamel eerst het onkruid en bind het in bossen om het te verbranden, maar breng de tarwe bijeen in mijn schuur.

Wie zijn de maaiers (vers 30, vergelijk vers 39) en wat zal hun taak zijn bij Jezus’ wederkomst?

Engelen C.H. Spurgeon Leverbaar

Meer informatie Meer info

Engelen Corrie ten Boom Leverbaar

Meer informatie Meer info

Verborgen werkelijkheid R.C. Sproul Leverbaar

Meer informatie Meer info

Hemelse reisbegeleiding Rob van Houwelingen Leverbaar

Meer informatie Meer info

Gedienstige geesten. Bijbels onderwijs over engelen. W. van Vlastuin en M.A. Kempeneers E-book

Meer informatie Meer info

Engelen als boodschappers Corrie ten Boom

Engelen als gedienstige geesten Corrie ten Boom

Arbeid van engelen Corrie ten Boom

Heiligheid van God Marcel Vroegop

Wat voor persoonlijkheden zijn engelen? Corrie ten Boom

Engelen, hoezo? Prof. dr. W. van Vlastuin

Waar zijn de engelen druk mee? Prof. dr. W. van Vlastuin

Als de engelen gewillig en getrouw Ds. P. den Butter

De bijzondere dienst die de engelen Jezus bewijzen Ds. C.J. Droger

Verbond en Kerk: Engelen en boze geesten Ds. Iz. Kok

Engelen Ds. J. Westerink

Welke plaats hebben engelen in jouw leven?

Bekijk het filmpje van Corrie ten Boom over ‘Engelen als boodschappers’.

Mag iedereen op de hulp van engelen vertrouwen?
Wat is nodig om een kind van God te worden en te kunnen vertrouwen op de hulp van engelen?
Ben je je bewust van de rol die engelen in jouw persoonlijke leven kunnen spelen?

Toen een jonge gelovige vrouw na een ziekbed overleed, vertelden haar ouders: “Toen onze dochter overleed, was het alsof de ziekenkamer vol met engelen was. Zoveel vrede heerste er in die kamer.”

Heb jij wel eens de aanwezigheid van engelen ervaren?

Bijbelteksten

In de Bijbel staan veel teksten die over engelen gaan. Zet de juiste letters (bijbelgedeelten) en bijpassende inhoud (cijfers) bij elkaar.

A. Psalm 103:20
B. Daniël 7:10
C. Hebreeën 13:2
D. Richteren 2:1
E. Jesaja 6:2
F. 2 Koningen 19:35
G. Judas:6
H. Kolossenzen 1:16
I. Hebreeën 1:14

1. Engelen voeren ook straffen van God uit.
2. Engelen zijn krachtige helden die Gods woord gehoorzamen.
3. Engelen zijn dienende geesten die de kinderen van God dienen.
4. Er zijn tienduizendmaal tienduizenden engelen.
5. De Engel des HEEREN wordt soms vereenzelvigd met God Zelf.
6. De onzichtbare engelen zijn door God geschapen.
7. Engelen worden niet altijd herkend als engelen.
8. Serafs zijn gevleugelde wezens.
9. De slechte engelen hebben zich uit de hemel gezondigd en worden bewaard voor het oordeel.

Quiz

Lees de websitetekst goed door en beantwoord dan de volgende vragen. Achter elke vraag staat hoeveel punten je ermee kunt verdienen. Hoe meer punten, hoe lastiger de vraag!

Wat is het verschil tussen Breet en de twee vrienden die hem om wilden brengen als het gaat om de zichtbaarheid van de engelen? (1 pt.)
Wat betekent ‘engel’? (2 pt.)
Hoe worden engelen in de Bijbel ook wel genoemd? (3 pt.)
Waar zijn engelen? (1 pt.)
Wie is de bekendste engel? (2 pt.)
Wat is er opvallend aan deze engel? (3 pt.)
Waarom worden engelen in de Bijbel niet altijd herkend? (1 pt.)
Van wie zijn slechte engelen vijanden? (2 pt.)
In welke bijbeltekst staat waar slechte engelen vandaan komen? (3 pt.)
Wat is het onderscheid tussen engelen en God? (1 pt.)

Kijk je antwoorden na en tel de punten op. Hoeveel punten heb je? (Het maximaal aantal punten wat je kan halen is 19.)

Bidden tot engelen?!

Hendrik is het niet met Evelien eens. Beiden hebben ze artikel 12 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis op catechisatie behandeld, maar Evelien heeft daardoor een vreemde conclusie getrokken. Tenminste, dat vindt Hendrik. Evelien vindt dat als de engelen geschapen zijn om onder andere de kinderen van God te dienen en te beschermen, zij dan beter tot de engelen kan bidden of die haar willen beschermen. Hendrik is het er niet mee eens, maar kan niet zo goed onder woorden brengen wat er niet klopt.

Lees NGB artikel 12.
Wat klopt er wel van wat Evelien zegt?
Wat klopt er niet van wat Evelien zegt?
Wat zou je zeggen als je Hendrik was?

Engelen

Bekijk de video met uitleg over het kernwoord

Omringd door engelen

Bijbelteksten

Belijdenisgeschriften

Welke plaats hebben engelen in jouw leven?

Bijbelteksten

Quiz

Bidden tot engelen?!

Gerelateerde kernwoorden

Eenmalige gift

Steun ABC