Kies je doelgroep:
Kies je bijbelvertaling:
Kernwoorden
Kruis

Kruis

De plek waar Christus door Zijn offer de zonden heeft verzoend, en door Zijn dood de machten van het kwaad en de dood heeft overwonnen.

Deel deze pagina:

Bekijk de video met uitleg over het kernwoord

Het kruis wordt al eeuwenlang belachelijk gemaakt

In de stad Rome is ooit een muurschildering gevonden waarop iemand neerknielt voor een kruis waaraan Christus hangt. Spottend is de Gekruisigde hier afgebeeld met de kop van een ezel. Daaronder staat: ‘Alexamenos vereert zijn god’. Met andere woorden: dwaas, gebruik je verstand.

Deze ‘spotprent’ komt uit de eerste eeuw na Christus. Het geloof in de gekruisigde Christus wordt dus al eeuwenlang belachelijk gemaakt. Ook in deze tijd. Voor de ‘grap’ hadden de makers van het Sinterklaasjournaal in 2020 het plaatsje ‘Kruisigem’ bedacht, verwijzend naar de kruisiging van Christus.

Een verlosser aan een houten kruis, is dat geen dwaasheid? Veel mensen vinden van wel. Dat was in Paulus’ tijd al zo (1 Korinthe 1:23). In werkelijkheid wordt juist aan het kruis Gods kracht en genade zichtbaar.

Voor het oog lijkt de kruisdood van Jezus alleen maar gruwelijk en verschrikkelijk. Het kruis wordt wel een ‘martelpaal’ genoemd. Door de zwaartekracht zakte het gekruisigde lichaam naar beneden en kwam er spanning te staan op de spieren van de armen, schouders en borst. Als de gekruisigde het benauwd kreeg, zette hij zich aan zijn voeten af om adem te halen. De kapotgeslagen rug en het afzetten tegen spijkers maakte dit ondragelijk. Toch was het nodig om te overleven. Dit gruwelijk wrede schouwspel hield pas op als de gekruisigde geen energie meer had om zich omhoog te duwen.

Wat gebeurde er precies toen Christus stierf aan het kruis? Dat is moeilijk in een paar zinnen te zeggen. Het kruis heeft iets van een geheim dat je nooit helemaal kunt doorgronden. Paulus spreekt van een ‘groot geheimenis’ of ‘verborgenheid’ (1 Timotheüs 3:16). Maar dat betekent niet je er niets over kunt zeggen. De Bijbel gebruikt verschillende beelden en woorden om iets van de diepe betekenis van het kruis uit te leggen. Dit zijn twee belangrijke kernwoorden: verzoening en overwinning.

In Genesis 3 lezen we hoe de mens in zonde valt, luistert naar de duivel en tegen God kiest. De mens koos bewust tegen God en haalde zo de vloek en doodstraf over zich (Genesis 2:17; Galaten 3:13). Voor de mensheid was de situatie dus hopeloos, maar God greep op een ongelooflijke manier in. Uit liefde stuurde Hij Zijn Zoon om mens te worden. Jezus leefde volmaakt. Hij werd door Zijn Vader beschouwd en behandeld als was Hij een zondaar. Hij is voor ons tot zonde gemaakt (2 Korinthe 5:21) en droeg de straf voor de zonde in onze plaats. In het Oude Testament werden dieren geofferd als verzoening. Maar die offers konden de zonde nooit helemaal verzoenen. Ze wezen vooruit naar het offer van Jezus: Hij was het volmaakte Offerlam dat de zonde van de wereld wegdraagt (Johannes 1:29).
Jezus nam de vloek op Zich, zodat Hij ons kon verlossen van de vloek van de wet (Galaten 3:13) en Gods toorn over de zonde. Een prediker zei het zo: “Jezus heeft de beker van de toorn van God tot op de laatste druppel leeggedronken, zodat er, voor wie wil komen tot Hem, alleen nog maar liefde overblijft.” Daarom zingen gelovigen: “Jezus, Uw verzoenend sterven, blijft het rustpunt van ons hart!”

Jezus bracht aan het kruis niet alleen verzoening, Hij kocht de Zijnen ook vrij van de zonde en de duivel. Stel je voor dat je op vakantie gaat naar Sicilië. Je geniet van het lekkere weer, het strand en oude opgravingen. Tot er ineens twee mannen met geweren voor je staan. Voor je het weet lig je geblinddoekt achterin een busje. Je bent gekidnapt en kunt geen kant op! De mannen zijn bereid om je los te laten, maar niet zomaar. Ze doen dat alleen als iemand een flinke geldsom neerlegt. Zo zijn wij ‘ontvoerd’ door de zonde en de duivel. Jezus kwam om de losprijs te betalen. Hij betaalde de hoogste prijs voor ons: Zijn eigen leven.

Als Jezus uitroept: ‘Het is volbracht’, betekent dat: de strijd is beslist, de overwinning staat vast! De duivel is onttroond en hij en zijn demonen hebben geen macht meer over de dood en over de mensen die in Koning Jezus geloven. De opstanding uit de dood is het bewijs van Zijn overwinning. Het kruis heeft de poort naar het paradijs opnieuw geopend. Johannes Calvijn schreef: “Christus heeft onze schuld meegenomen in Zijn kruisdood, en neemt ons in Zijn opstanding mee naar het nieuwe leven.”

Kruis

Bijbelteksten

  • Maar het behaagde de HEERE Hem te verbrijzelen, Hij heeft Hem ziek gemaakt. Als Zijn ziel Zich tot een schuldoffer gesteld zal hebben, zal Hij nageslacht zien, Hij zal de dagen verlengen; het welbehagen van de HEERE zal door Zijn hand voorspoedig zijn.

    Jesaja 53:10
  • Deze dingen heb Ik tot u gesproken, opdat u in Mij vrede zult hebben. In de wereld zult u verdrukking hebben, maar heb goede moed: Ik heb de wereld overwonnen.

    Johannes 16:33
  • Christus heeft ons vrijgekocht van de vloek van de wet door voor ons een vloek te worden, want er staat geschreven: Vervloekt is ieder die aan een hout hangt.

    Galaten 3:13
  • Maar ik zal mij volstrekt niet beroemen op iets anders dan op het kruis van onze Heere Jezus Christus, door Wie de wereld voor mij gekruisigd is, en ik voor de wereld.

    Galaten 6:14

Belijdenisgeschriften

In onder andere zondag 15 en 16 van de Heidelbergse Catechismus gaat het over het sterven van de Heere Jezus. Daar wordt beleden dat Christus aan lichaam en ziel heel Zijn leven geleden heeft, maar in het bijzonder aan het einde van Zijn leven. Als onschuldige is Hij door een aardse rechter veroordeeld tot de dood aan het kruis. Hij is daar een vloek voor ons geworden, zodat wij door het geloof vrijgekocht kunnen worden van de vloek van de wet. Op Golgotha heeft Jezus de toorn van God over de zonde gedragen.

Door dat offer kan Hij onze ziel en ons lichaam verlossen van de eeuwige dood en heeft Hij voor ons de genade van God, de gerechtigheid en het eeuwige leven verdiend. De Heere Jezus moest sterven, want in de Bijbel staat dat wie zondigt, de dood verdient. Omdat Christus onze zonde op Zich nam, moest Hij dus ook sterven. God is rechtvaardig en houdt Zich aan Zijn woord. De Nederlandse Geloofsbelijdenis (artikel 20) vult aan dat God in de dood van Christus ook Zijn barmhartigheid bewijst, omdat door sterven en opstanding, wij rechtvaardig voor God kunnen worden. De Dordtse Leerregels (II.2) noemen de titel Borg. Christus wil garant staan voor de betaling van onze schuld, omdat wij de schuld niet zelf kunnen betalen. De prijs die Hij heeft betaald, het offer dat Hij gebracht heeft, is het enige, volmaakte offer dat genoeg is voor de zonde van de hele wereld (II.3).

Dag 1 Kruis - Zichzelf voor ons gegeven
Tekst: Titus 2:11-15 | |
11. Want de zaligmakende genade van God is verschenen aan alle mensen, 12. en leert ons de goddeloosheid en de wereldse begeerten te verloochenen en in deze tegenwoordige wereld bezonnen, rechtvaardig en godvruchtig te leven, 13. terwijl wij verwachten de zalige hoop en verschijning van de heerlijkheid van de grote God en onze Zaligmaker, Jezus Christus. 14. Hij heeft Zichzelf voor ons gegeven, opdat Hij ons zou vrijkopen van alle wetteloosheid en voor Zichzelf een eigen volk zou reinigen, ijverig in goede werken. 15. Spreek over deze dingen, bemoedig en wijs met alle gezag terecht. Laat niemand u verachten.

Christus gaf Zijn leven. Met welk doel (vers 14)?

Dag 2 Kruis - Voorbij het kruis zien
Tekst: Hebreeën 12:1-3 | |
1. Welnu dan, laten ook wij, nu wij door zo'n menigte van getuigen omringd worden, afleggen alle last en de zonde, die ons zo gemakkelijk verstrikt. En laten wij met volharding de wedloop lopen die voor ons ligt, 2. terwijl wij het oog gericht houden op Jezus, de Leidsman en Voleinder van het geloof. Hij heeft om de vreugde die Hem in het vooruitzicht was gesteld, het kruis verdragen en de schande veracht en zit nu aan de rechterhand van de troon van God. 3. Want let toch scherp op Hem Die zo'n tegenspraak van de zondaars tegen Zich heeft verdragen, opdat u niet verzwakt en bezwijkt in uw zielen.

De Heere Jezus heeft ‘het kruis heeft verdragen en schande veracht’. Waardoor kon Hij dat doen? En wat zegt dat over degene die Christus volgen?

Dag 3 Kruis - De prediking van het kruis
Tekst: 1 Korinthe 1:18-25 | |
18. Want het woord van het kruis is voor hen die verloren gaan wel dwaasheid, maar voor ons die behouden worden, is het een kracht van God. 19. Want er staat geschreven: Ik zal de wijsheid van de wijzen verloren doen gaan en het verstand van de verstandigen zal Ik tenietdoen. 20. Waar is de wijze? Waar de schriftgeleerde? Waar de redetwister van deze wereld? Heeft God niet de wijsheid van deze wereld dwaas gemaakt? 21. Want omdat, in de wijsheid van God, de wereld door haar wijsheid God niet heeft leren kennen, heeft het God behaagd door de dwaasheid van de prediking zalig te maken hen die geloven. 22. Immers, de Joden vragen om een teken en de Grieken zoeken wijsheid; 23. wij echter prediken Christus, de Gekruisigde, voor de Joden een struikelblok en voor de Grieken een dwaasheid. 24. Maar voor hen die geroepen zijn, zowel Joden als Grieken, prediken wij Christus, de kracht van God en de wijsheid van God. 25. Want het dwaze van God is wijzer dan de mensen en het zwakke van God is sterker dan de mensen.

Het geloof in de Gekruisigde is voor veel mensen een dwaasheid, en de prediking van de Gekruisigde een dwaas gebeuren. Voor wie niet? En hoe zit dat bij jou?

Dag 4 Kruis - Jezus Christus’ bloed reinigt van alle zonden!
Tekst: 1 Johannes 1:5-7 | |
5. En dit is de boodschap die wij van Hem gehoord hebben en aan u verkondigen, dat God licht is en dat in Hem in het geheel geen duisternis is. 6. Als wij zeggen dat wij gemeenschap met Hem hebben en wij toch in de duisternis wandelen, liegen wij en doen de waarheid niet. 7. Maar als wij in het licht wandelen, zoals Hij in het licht is, hebben wij gemeenschap met elkaar, en het bloed van Jezus Christus, Zijn Zoon, reinigt ons van alle zonde.

Door het geloof leven met God gaat niet samen met leven in de zonden. Wat is de troost voor wie struikelt?

Dag 5 Kruis - Uit liefde Zijn leven gegeven
Tekst: Johannes 15:9-17 | |
9. Zoals de Vader Mij liefgehad heeft, heb ook Ik u liefgehad; blijf in Mijn liefde. 10. Als u Mijn geboden in acht neemt, zult u in Mijn liefde blijven, zoals Ik de geboden van Mijn Vader in acht genomen heb en in Zijn liefde blijf. 11. Deze dingen heb Ik tot u gesproken, opdat Mijn blijdschap in u zal blijven en uw blijdschap volkomen zal worden. 12. Dit is Mijn gebod: dat u elkaar liefhebt, zoals Ik u liefgehad heb. 13. Niemand heeft een grotere liefde dan deze, namelijk dat iemand zijn leven geeft voor zijn vrienden. 14. U bent Mijn vrienden, als u doet wat Ik u gebied. 15. Ik noem u niet meer dienaren, want een dienaar weet niet wat zijn heer doet, maar Ik heb u vrienden genoemd, omdat Ik u alles wat Ik van Mijn Vader gehoord heb, bekendgemaakt heb. 16. Niet u hebt Mij uitverkoren, maar Ik heb u uitverkoren, en Ik heb u ertoe bestemd dat u zou heengaan en vrucht dragen, en dat uw vrucht zou blijven, opdat wat u ook maar van de Vader vraagt in Mijn Naam, Hij u dat geeft. 17. Dit gebied Ik u: dat u elkaar liefhebt.

Voor wie heeft de Heere Jezus Zijn leven gegeven en wat vraagt Hij nu van hen?

Dag 6 Kruis - Gebroken brood en vergoten wijn
Tekst: 1 Korinthe 11:23-26 | |
23. Want ik heb van de Heere ontvangen, wat ik u ook heb overgeleverd, dat de Heere Jezus in de nacht waarin Hij werd verraden, brood nam, 24. en nadat Hij gedankt had, brak Hij het en zei: Neem, eet, dit is Mijn lichaam, dat voor u gebroken wordt. Doe dat tot Mijn gedachtenis. 25. Evenzo nam Hij ook de drinkbeker, na het gebruiken van de maaltijd, en zei: Deze drinkbeker is het nieuwe testament in Mijn bloed. Doe dat, zo dikwijls als u die drinkt, tot Mijn gedachtenis. 26. Want zo dikwijls als u dit brood eet en deze drinkbeker drinkt, verkondig de dood van de Heere, totdat Hij komt.

We vieren het Heilig Avondmaal omdat de Heere Jezus heeft gezegd ‘doe dat tot Mijn gedachtenis’. Waar moeten we dan aan denken? En waarom is het zo belangrijk om dat steeds weer te doen?

Dag 7 Kruis - De Gekruisigde leeft!
Tekst: Mattheüs 28:1-6 | |
1. Laat na de sabbat, toen het licht begon te worden op de eerste dag van de week, kwamen Maria Magdalena en de andere Maria om naar het graf te kijken. 2. En zie, er vond een grote aardbeving plaats, want een engel van de Heere, die uit de hemel neerdaalde, ging erheen, rolde de steen van de opening weg en ging erop zitten. 3. Zijn gedaante was als een bliksem en zijn kleding wit als sneeuw. 4. De bewakers beefden van angst voor hem en werden als doden. 5. Maar de engel antwoordde en zei tegen de vrouwen: U hoeft niet bevreesd te zijn, want ik weet dat u Jezus zoekt, Die gekruisigd was. 6. Hij is hier niet, want Hij is opgewekt, zoals Hij gezegd heeft. Kom, zie de plaats waar de Heere gelegen heeft.

Wie Jezus de Gekruisigde zoekt, vindt Hem niet in het graf. Waar is Hij nu, en hoe kun je Hem daar vinden?

Bij het kruis, dagboek voor de lijdensweken A.M.P.C. van Hartingsveldt-Moree Leverbaar
Meer informatie Meer info
Het is volbracht, de betekenis van de zeven kruiswoorden C. van Rijswijk Leverbaar
Meer informatie Meer info
Op weg naar Golgotha C.H. Spurgeon Leverbaar
Meer informatie Meer info
De zeven kruiswoorden Ds. I. Kievit Leverbaar
Meer informatie Meer info
Dragende Zijn kruis H.F. Kohlbrugge Leverbaar
Meer informatie Meer info
Waarom het kruis? John Blanchard Leverbaar
Meer informatie Meer info
Het kruis van Christus John Stott Leverbaar
Meer informatie Meer info
Roemen in het kruis Matthew Henry Alleen tweedehands
Meer informatie Meer info
De ergernis van het kruis Paul Wells Leverbaar
Meer informatie Meer info
Van kruis naar kroon Ron van der Spoel Leverbaar
Meer informatie Meer info
Kruistocht - Het leven van koning Jezus Tim Keller Leverbaar
Meer informatie Meer info
Waarom moest Jezus sterven? John Piper Leverbaar
Meer informatie Meer info
Het kruis is (niet) genoeg Dr. M. Klaassen
‘Ik heb dorst!’ Ds. A.Th. van Olst
Wat is de relatie tussen koninkrijk en kruis? Jeremy Treat
‘Het is volbracht!’ Ds. A.Th. van Olst
‘Mijn God, mijn God, waarom hebt U mij verlaten?’ Ds. A.Th. van Olst
In de beproeving God als Vader leren kennen Prof. dr. H. van den Belt
‘Heden zult u met Mij in het paradijs zijn’ Ds. A.Th. van Olst
‘Vader, vergeef het hun…’ Ds. A.Th. van Olst
‘Vrouw, zie uw zoon, … zie uw moeder’ Ds. A.Th. van Olst
De theologie van het kruis en mank lopen Tim Keller
‘Vader, in Uw handen beveel ik Mijn geest’ Ds. A.Th. van Olst
Ik voor U Prof. dr. H.G.L. Peels
Wat is de theologie van het kruis? Dr. G. van den Brink
De kruisiging van Jezus Ds. C. Harinck
Het is volbracht Ds. M. van Kooten
Jezus gekruisigd: de dood der vervloeking Ds. P. den Butter
De dwaasheid van het kruis van Christus Ds. P. den Butter
Roemen in het kruis Ds. P.C.H. Kleinbloesem
Roemen in het kruis van onze Heere Jezus Chrisus Ds. Iz. Kok
Jezus bidt om vergeving voor degenen die Hem kruisigen Ds. W.J.C. Blijderveen

De betekenis van het kruis

Als je kijkt naar kerktorens, kerken, hoezen van Bijbels, logo’s van plaatselijke kerken, dan valt de centrale betekenis van het symbool van het kruis op.

  • Bekijk het filmpje of lees de tekst nog een keer, terwijl je de volgende vraag beantwoordt: ‘Wat heb ik aan het kruis?’ Maak eventueel gebruik van de Heidelbergse Catechismus (zondag 15 en 16).
  • Schrijf nu op welke betekenis het kruis voor jou persoonlijk heeft. Als je de antwoorden vervolgens naast elkaar legt, wat valt je dan op? Hoe kun je het kruis van meer betekenis laten zijn in jouw leven?

Dankbaarheid voor het kruis

In de tekst over dit kernwoord staat de uitleg over het kruis beschreven. Lees deze tekst nog eens door.

  • Teken een kruis op een vel papier.
  • Schrijf onder het kruis alles wat Jezus heeft overwonnen door Zijn lijden aan dit martelwerktuig.
  • Schrijf boven het kruis alles wat Jezus voor ons heeft verdiend en waar we uit mogen leven als we in Hem geloven.
  • Hang het kruis in je kamer op en dank God iedere dag voor deze onbeschrijfelijke daad van genade, rechtvaardigheid en liefde!

De theologie van het kruis

Luther staat bekend om zijn ‘theologie van het kruis’. De theologie van het kruis betekent volgens Luther dat God Zijn genade in de wereld maar op één manier uitwerkt: namelijk de zichtbare manier zoals we die zien in het kruis van Christus.

  • Waarom is het kruis hét voorbeeld van de ‘theologie van het kruis’?
  • Welke andere voorbeelden uit de Bijbel kun jij noemen waarin je deze ‘theologie van het kruis’ terugziet?

Het is toch Goede Vrijdag geweest?!

Karin snapt Marieke niet. Marieke doet soms zo moeilijk. Nu ook weer. Heeft ze het over een bepaalde zonde waar ze in vastzit en niet uit kan komen. Sterker nog, hoe meer ze het probeert, hoe meer ze erin lijkt te verdrinken. Door die zonde durft ze zelfs niet meer tot God te bidden omdat ze zich schaamt. Karin snapt dat echt niet. Ze zegt tegen Marieke: “Je gelooft toch in de Heere Jezus? Dan geloof je toch ook dat Hij al jouw zonden op Zich heeft genomen? Waarom probeer je er nu dan zelf vanaf te komen? Kijk gewoon naar het kruis, daar hangen ze! Je doet net alsof Christus niet is gestorven!”

  • Herken je je in Marieke? Waarom (niet)?
  • Wat vind je van het antwoord van Karin?
  • Wat zou je zelf tegen Marieke zeggen?

Bij het kruis

Het volgende gedicht van Willem de Mérode is best lang en niet eenvoudig. Maar op een diepe manier wordt beschreven wat het kruislijden van de Heere Jezus voor de dichter betekent.

Lees het gedicht. Hoe sta jij tegenover het kruis van Christus? Kun je de woorden van dit gedicht als een gebed uitspreken?

Wat hoort bij elkaar?

1. Het behaagde de Vader om Zijn Zoon te verbrijzelen.
2. Dit is iedereen die de wet van God niet volmaakt houdt.
3. Hierdoor heeft Christus de toorn van God over de zonde afgewend.
4. Christus heeft ons vrijgekocht van de vloek van de wet door voor ons een vloek te worden.
5. Dit wordt ook wel een ‘martelwerktuig’ genoemd.
6. Op deze plek stond het kruis van Christus.
7. Naast ‘verzoening door voldoening’ is dit het andere kernwoord.
8. Alleen door Hem kun je zien dat de prediking over het kruis geen dwaasheid is.
9. Jezus is gekomen om mensen te bevrijden uit zijn macht.
10. Hij vertegenwoordigt God bij de mensen en de mensen bij God.

a. Galaten 3:13
b. Heilige Geest
c. overwinning
d. offer
e. Jesaja 53:10
f. vervloekt
g. priester
h. Golgotha
i. kruis
j. duivel

Gerelateerde kernwoorden

Optie 1

Eenmalige gift

Steun ABC van het geloof met een eenmalige gift via iDEAL, simpel en direct. Je kunt zelf het bedrag invullen.

Optie 2

Steun ABC

Wil je meer mogelijkheden om gift te geven, bijvoorbeeld specifiek voor kinderen of jongeren, of specifiek voor een bepaald kernwoord? Of wil je een structurele bijdrage geven? Ga dan naar de crowdfunding website voor meer informatie en om daar te doneren.