Meditatie

Meditatie is het overdenken van Gods Woord. Het zorgt ervoor dat het Woord diep in ons kan binnendringen.

Bekijk de video met uitleg over het kernwoord

Leer van de koeien!

Heb je je weleens afgevraagd wat een koe de hele dag doet? Nou, een koe is aardig wat tijd kwijt aan kauwen. Als een koe gras eet, gaat ze dat eerst heel lang vermalen tussen haar kiezen. Daarna gaat dat gras door haar vier magen heen. Tussendoor haalt een koe het weer naar boven en dan gaat ze er wéér op kauwen. Pas als alle voedingstoffen eruit zijn, poept ze het overblijfsel uit.

In Psalm 1:2 gaat het over het overdenken van Gods Woord. Hier wordt het Hebreeuwse woord ‘hagah’ gebruikt. Dat kun je goed vertalen als mediteren. Het is ‘kauwen’ op Gods Woord, dus eigenlijk wat koeien doen met gras. Je neemt het Woord tot je en overdenkt het, opnieuw en opnieuw. Kauwen en herkauwen. Dan haal je écht de voedingsstoffen eruit.

Het heeft weinig zin om geestelijk voedsel tot je te nemen als je geen tijd neemt om er goed op te ‘kauwen’. Zonder meditatie de Bijbel lezen of een preek luisteren, is hetzelfde als een goed stuk biefstuk eten zonder te kauwen.

Mediteren is je concentreren op Gods Woord en op Christus: de Levensbron. Zo kun je wortelen en sterk worden in Hem. Net als een boom die bij het water staat (Psalm 1:3) Mediteren is het tegenovergestelde van verstrooiing zoeken, zoals eindeloos YouTube-filmpjes kijken. Zonder meditatie raak je snel verzwakt, je wordt als ‘los zand’ en als ‘kaf dat de wind wegblaast’ (Psalm 1:4). Meditatie geeft diepgang aan het geloof. Het voorkomt dat woorden als ‘zonde’, ‘verlossing’ en ‘genade’ koude woorden blijven.

Meditatie is alleen vruchtbaar in verbinding met de Heere Jezus. Bijbelse meditatie is dan ook heel wat anders dan het mediteren zoals je dat tegenkomt in het boeddhisme. Die meditatie is gericht op het uitblussen van je verlangens en het leeg maken van jezelf. Als je zo je eigen ‘huis’ leegmaakt, ben je een makkelijke prooi voor boze geesten (Mattheüs 12:43-45). Christelijke meditatie betekent juist dat je je richt op de volheid van de Heere Jezus en Zijn Woord.
Meditatie en gebed kun je niet los van elkaar koppelen. Als je bijvoorbeeld mediteert over je zonden of de vrede van Christus, kan zo’n overdenking vanzelf overgaan in een smeekbede of juist in aanbidding.
Meditatie is in deze tijd niet makkelijk. Je hebt er eigenlijk een rustig plekje voor nodig. Anders komen er te veel prikkels op je af: appjes, leuke filmpjes, foto's, noem maar op. In Genesis 24:63 staat dat Izak ’s avonds het veld in ging om te bidden en te mediteren. Misschien geen gek idee om ook eens te doen? ‘s Avonds of ’s ochtends het veld in. En daar rustig ‘kauwen’ op Gods Woord. Desnoods tussen de koeien.
Maar ook zonder afleiding van YouTube en je telefoon is meditatie niet eenvoudig. Je eigen hart heb je namelijk altijd bij je. En ook de zondige verlangens die wonen in je hart. Daarom hebben we de hulp van de Heilige Geest nodig. Hij helpt de gelovigen in hun zwakheden (Romeinen 8:26).

Bijbelteksten

Dit boek met deze wet mag niet wijken uit uw mond, maar u moet het dag en nacht overdenken, zodat u nauwlettend zult handelen overeenkomstig alles wat daarin geschreven staat. Dan immers zult u uw wegen voorspoedig maken en dan zult u verstandig handelen.
Jozua 1:8
Maar Maria bewaarde al deze woorden en overlegde die in haar hart.
Lukas 2:19
Ik denk aan de dagen vanouds, ik overdenk al Uw daden, ik overpeins de werken van Uw handen.
Psalm 143:5
Laat het woord van Christus in rijke mate in u wonen, in alle wijsheid; onderwijs elkaar en wijs elkaar terecht, met psalmen, lofzangen en geestelijke liederen. Zing voor de Heere met dank in uw hart.
Kolossenzen 3:16

Belijdenisgeschriften

In de Dordtse Leerregels gaat het op verschillende plekken over het overdenken en overpeinzen van Gods Woord en Zijn Heilsplan (reddingsplan). In de oorspronkelijke Latijnse tekst wordt daarvoor het woord ‘meditatio’ gebruikt; dat betekent ‘meditatie’.

Zo gaat het in artikel 13 van hoofdstuk 13 over het overdenken van Gods uitverkiezing. Wanneer Gods kinderen zeker zijn van de uitverkiezing, geeft dat dagelijkse vreugde om zich voor God te verootmoedigen, Zijn diepe barmhartigheid te aanbidden, zichzelf te reinigen en de Heere vurig lief te hebben, die hen eerst heeft liefgehad. Er is geen sprake van dat christenen door de leer van de uitverkiezing en de overdenking (meditatie) ervan zouden verslappen in het onderhouden van Gods geboden, of in zondige zorgeloosheid zouden gaan leven. Ook in hoofdstuk vijf van de Dordtse Leerregels gaat het over meditatie. In artikel 14 staat dat het de Heere God behaagd heeft zijn genadewerk in gelovigen te beginnen door de prediking van het Evangelie. En daar blijft het niet bij: God wil dat werk ook in stand houden, voortzetten en voltooien door het laten horen, lezen en overdenken (meditatie) van het Evangelie. De Heere gebruikt dus onder andere meditatie om Zijn genadewerk in christenen voort te zetten en in stand te houden.

1 Welzalig de man die niet wandelt in de raad van de goddelozen, die niet staat op de weg van de zondaars, die niet zit op de zetel van de spotters, 2 maar die zijn vreugde vindt in de wet van de HEERE en Zijn wet dag en nacht overdenkt. 3 Want hij zal zijn als een boom, geplant aan waterbeken, die zijn vrucht geeft op zijn tijd, waarvan het blad niet afvalt; al wat hij doet, zal goed gelukken. 4 Maar zo zijn de goddelozen niet: die zijn juist als het kaf, dat de wind wegblaast. 5 Daarom blijven de goddelozen niet staande in het gericht, de zondaars niet in de gemeenschap van de rechtvaardigen. 6 Want de HEERE kent de weg van de rechtvaardigen, maar de weg van de goddelozen zal vergaan. 8 Dit boek met deze wet mag niet wijken uit uw mond, maar u moet het dag en nacht overdenken, zodat u nauwlettend zult handelen overeenkomstig alles wat daarin geschreven staat. Dan immers zult u uw wegen voorspoedig maken en dan zult u verstandig handelen.

In deze Bijbelgedeeltes gaat het over de wet van de HEERE (Zijn onderwijs, Zijn Woord), en dat je die dag en nacht moet overdenken. Wat betekent dat concreet? Hoe is dat in jouw leven?

9 Waarmee houdt een jongeman zijn pad zuiver? Als hij dat bewaart overeenkomstig Uw woord. 10 Ik zoek U met heel mijn hart, laat mij van Uw geboden niet afdwalen. 11 Ik heb Uw belofte in mijn hart opgeborgen, opdat ik tegen U niet zondig. 12 Geloofd zij U, HEERE, leer mij Uw verordeningen. 13 Ik heb met mijn lippen verteld al de bepalingen van Uw mond. 14 In de weg van Uw getuigenissen verblijd ik mij meer dan in alle bezit. 15 Ik overdenk Uw bevelen en heb oog voor Uw paden. 16 Ik verblijd mij in Uw verordeningen, Uw woord vergeet ik niet.

Waarom zou de psalmdichter blijer zijn met Gods wetten dan met aardse rijkdom (vers 14)?

1 Een psalm van David. HEERE, luister naar mijn gebed, neem mijn smeekbeden ter ore. Verhoor mij naar Uw trouw, naar Uw gerechtigheid. 2 Ga niet in het gericht met Uw dienaar, want niemand die leeft, is voor Uw aangezicht rechtvaardig. 3 Want de vijand vervolgt mijn ziel, hij vertrapt mijn leven op de grond; hij doet mij wonen in duistere oorden, zoals zij die allang dood zijn. 4 Daarom is mijn geest in mij bezweken, mijn hart is ontzet in mijn binnenste. 5 Ik denk aan de dagen vanouds, ik overdenk al Uw daden, ik overpeins de werken van Uw handen. 6 Ik spreid mijn handen naar U uit, mijn ziel ligt voor U als een dorstig land.

Welke grote daden van de Heere, waarin Hij zondaren verlost, wil jij overdenken?

63 Izak ging tegen het vallen van de avond naar buiten om te bidden in het veld. Hij sloeg zijn ogen op, en zag, en zie, er kwamen kamelen aan. 64 Ook Rebekka sloeg haar ogen op en zag Izak; zij liet zich snel van de kameel glijden. 65 Zij zei tegen de dienaar: Wie is die man die ons in het veld tegemoet komt lopen? De dienaar antwoordde: Dat is mijn heer. Toen pakte zij haar sluier en bedekte zich. 66 De dienaar vertelde Izak al de dingen die hij gedaan had. 67 Toen bracht Izak haar in de tent van zijn moeder Sara. En hij nam Rebekka en zij werd hem tot vrouw en hij had haar lief. Zo vond Izak troost na de dood van zijn moeder.

Met het woord ‘bidden’ in vers 63 kan ook ‘overdenken’ of ‘mediteren’ bedoeld zijn. Izak koos hiervoor de eenzaamheid van het veld. Heb jij een vaste (rustige) plek om stille tijd te houden? Denk erover na wat voor jou een goede plek is.

15 En het geschiedde, toen de engelen van hen weggegaan waren naar de hemel, dat de herders tegen elkaar zeiden: Laten wij dan naar Bethlehem gaan en dat woord zien dat er geschied is, dat de Heere ons bekendgemaakt heeft. 16 En zij gingen met haast en vonden Maria en Jozef, en het Kindje liggend in de kribbe. 17 Toen zij Het gezien hadden, maakten zij overal het woord bekend dat hun over dit Kind verteld was. 18 En allen die het hoorden, verwonderden zich over wat door de herders tegen hen gezegd werd. 19 Maar Maria bewaarde al deze woorden en overlegde die in haar hart.

Maria onthoudt wat haar verteld wordt over het Kind Jezus. Ze denkt er steeds over na en probeert de betekenis te begrijpen. Wat wil jij vandaag van Maria leren?

16 Laat het woord van Christus in rijke mate in u wonen, in alle wijsheid; onderwijs elkaar en wijs elkaar terecht, met psalmen, lofzangen en geestelijke liederen. Zing voor de Heere met dank in uw hart. 17 En alles wat u doet met woorden of met daden, doe dat alles in de Naam van de Heere Jezus, terwijl u God en de Vader dankt door Hem.

Denk na over een lied wat je mooi vindt en zing dat.

6 Als u de broeders deze dingen voorhoudt, zult u een goed dienaar van Jezus Christus zijn, gevoed door de woorden van het geloof en door de goede leer, die u nagevolgd hebt. 7 Maar verwerp de onheilige en onzinnige verzinsels en oefen uzelf in de godsvrucht. 8 Want de oefening van het lichaam is van weinig nut, maar de godsvrucht is nuttig voor alle dingen, omdat zij de belofte van het tegenwoordige en van het toekomende leven heeft. 9 Dit is een betrouwbaar woord en alle aanneming waard. 10 Want daarvoor spannen wij ons ook in en worden wij gesmaad, omdat wij onze hoop gevestigd hebben op de levende God, Die een Behouder is van alle mensen, in het bijzonder van de gelovigen. 11 Beveel deze dingen en onderwijs ze. 12 Laat niemand u minachten vanwege uw jeugdige leeftijd, maar wees een voorbeeld voor de gelovigen in woord, in wandel, in liefde, in geest, in geloof en in reinheid. 13 Blijf bezig met het voorlezen, met het vermanen, met het onderwijzen, totdat ik kom. 14 Veronachtzaam de genadegave niet die in u is en die u gegeven is door profetie, met handoplegging door de raad van ouderlingen. 15 Overdenk deze dingen, leef erin, opdat uw vorderingen op elk gebied openbaar worden. 16 Geef acht op uzelf en op de leer. Volhard daarin. Want wanneer u dat doet, zult u zowel uzelf behouden als hen die u horen.

Lees vers 15 nog eens na. Wat is het doel van meditatie?

Mijn ziel keert zich stil tot God Dietrich Bonhoeffer Alleen tweedehands

Meer informatie Meer info

Spreek tot mijn hart Ds. A.L. van Zwet Leverbaar

Meer informatie Meer info

Wij hebben toch geen andere boeken dan de Bijbel nodig? Ds. C.J. Droger

Het gedenken van Gods weldadigheid Ds. D.W. Tuinier

Davids ziel stil tot God onder de smartelijkste omstandigheden Ds. G.J. van den Noort

Het gedenken van Gods weldadigheid Ds. R.W. Mulder

Het gedenken van Jezus Christus als de uit de doden opgestane Ds. D. Zoet

Praktische handleiding mediteren

Meditatie... het is een heel bijbelse, geestelijke oefening maar hoe werkt het nu in de praktijk? Ds. J. Th. Pronk geeft de volgende praktische handleiding:

Neem elke dag (speciaal op zondag) 30-45 minuten de tijd;
Begin met gebed en vraag daarin om de Heilige Geest;
Open de Bijbel en lees een gedeelte van 5-10 verzen;
Memoriseer 2 tot 3 sleutelteksten;
Probeer wat je gelezen hebt te begrijpen;
Vat voor je zelf samen wat dit gedeelte jou leert;
Kijk terug en vooruit in je leven en formuleer voornemens;
Leg dit in het gebed voor de Heere neer.

Een oefening in verbeelding

Lees Johannes 6:1-15. Stel je voor: je bent iemand van die grote schare die de Heere Jezus volgt. Met de grote groep mensen (vijfduizend in totaal) kom je naar Jezus toe op de berg. Wat hoor je allemaal? Hoe ruikt het? Het is even geleden dat je voor het laatst gegeten hebt – hoe voel je je?

Je ziet hoe dat jongetje met vijf gerstebroden en twee visjes bij Jezus geroepen wordt. Wat doet dat met je? Hoe stel je je dat jongetje voor?

Samen met de anderen ga je zitten in het gras. Wat zie je voor je? Hoe voelt het gras? Misschien lijkt het op een plek waar je ooit ben geweest.

Je luistert naar wat de Heere Jezus zegt. Je ziet hoe Hij de vijf broden en de twee vissen van dat jongetje uitdeelt. Wat zie je, wat doet het met je?